สมเด็จพระเจ้ากรุงมิลินท์เกศกษัตริย์ได้ฟังชัดก็โสมนัสปรีดามีพระราชโองการสรรเสริญว่า
กลฺโลสิ สธุสะพระผู้เป็นเจ้าวิสัชนานี้สมควรจะมนสิการไว้ในกาลบัดนี้
เวทคูปัญหา คำรบ 6 จบเท่านี้

จักขุวิญญาณมโนวิญญาณปัญหา ที่ 7

สมเด็จพระเจ้ากรุงมิลินท์ภูมินทราธิบดี มีสุนทรพรนารถราชโองการตรัสถามว่า
ภนฺเต นาคเสน ข้าแต่พระนาคเสนผู้เป็นเจ้า จักขุวิญญาณเกิดที่ใด มโนวิญญาณก็ตามไปเกิด
ที่นั้น หรือประการใด
พระนาคเสนจึงรับพระโองการไปว่า มหาราช ขอถวายพระพรบพิตรพระราชสมภาร
พระองค์ผู้ประเสริฐ จักขุวิญาณบังเกิดในที่ใด มโนวิญญาณก็บังเกิดในที่นั้น
สมเด็จพระเจ้ากรุงมิลินท์ปิ่นมไหศวรรย์พระราชโองการตรัสถามว่า ภนฺเต นาคเสน
ข้าแต่พระนาคเสน โยมยังสงสัยนัก เหตุไรจักขุวิญญาณจึงเกิดก่อน มโนวิญญาณจึงเกิดทีหลัง
กึ ปน หรือว่าสั่งเสียให้กติกาสัญญากันไว้ จักขุวิญญาณบังคับบัญชาไว้กับมโนวิญญาณว่า
อาตมาจะไปเกิดก่อน ท่านจงไปเกิดทีหลัง หรือว่ามโนวิญญาณสั่งจักขุวิญญาณว่า ท่านจงไปก่อน
ตัวข้านี้แลจะไปทีหลัง สั่งเสียกันถ้อยทีถ้อยให้กติกาสัญญากันไว้กระนี้ หรือประการใด
พระนาคเสนจึงถวายพระพรว่า ใช่ว่าธรรมทั้งหลายจะสั่งสนทนาพูดจากันไว้หามิได้
พระเจ้ากรุงมิลินท์จึงตรัสว่า ก็อย่างไรเล่าพระผู้เป็นเจ้า จงวิสัชนาไป
พระนาคเสนจึงวิสัชนาแก้ไขว่า นินฺนตฺตา มหาราช ขอถวายพระพรบพิตรพระ
ราชมภาร จักขุวิญญาณเกิดที่ใด มโนวิญญาณที่เกิดที่นั้น นินฺนตฺตา เหตุภาวะเคยไหลไปที่
ลุ่ม ทฺวารตฺตา เหตุว่าเป็นทวารเคยไป จิณฺณตฺตา เหตุว่าสั่งสมเคยไปทุกที่ด้วยกัน
สมุทาจรณตฺตา เหตุภาวะเหมือนจะชักชวนกันไป เหตุภาวะ เคยชำนิชำนาญกันมาแต่ก่อน
สมเด็จพระเจ้ากรุงมิลินท์ปิ่นประชากร มีสุนทรราชโองการซักว่า ที่พระผู้เป็นเจ้าวิสัชนา
่ว่า จักขุวิญญาณเกิดที่ใด มโนวิญญาณก็เกิดในที่นั้น นินฺนตฺตา เหตุภาวะไหลตามกันไปที่ลุ่ม
จงทำอุปมาให้โยมสิ้นสงสัยก่อน